Definiërend:
- Het object is bovenal uitzonderlijk mooi en/of heeft een intrigerende uitstraling.
- Het is door kunstenaars uit de betreffende cultuur gemaakt
- Het is tamelijk uniek. Er bestaan er niet heel veel van.
- Het heeft bij voorkeur – maar niet strikt noodzakelijk – een functie vervuld in rituelen of als gebruiksvoorwerp.
- Zo mogelijk is het ongeschonden, maar vertoont wel patina: een glans van aanraking en van residuen van (kleur)stoffen.
Het “mooie” is natuurlijk een lastige discussie, maar de “uitstraling” die het heeft is vaak ook voor niet-deskundigen te herkennen. Vaak zijn het objecten die door meerdere kunstenaars en kunstkenners erkent worden als een bijzonder en mooi object. Hier geldt als adagium: intersubjectiviteit benaderd objectiviteit.
Het gaat dus op deze bovenste trede van de statusladder ten eerste om artistieke schoonheid, ten tweede uniciteit of zeldzaamheid en pas ten derde om authenticiteit (echt gemaakt door-, bedoeld voor- en gebruikt door het volk waar het uit voort komt). Het feit dat hier – in tegenstelling tot trede twee – iets minder nadruk ligt op authenticiteit heeft te maken met het feit dat er heel veel prachtige objecten zijn die nooit “echt” gebruikt zijn. Soms zijn ze in een zeer vroeg stadium direct van de Tribale ambachtsman gekocht of heeft men het cadeau gekregen (en dan geef je toch niet zo’n oud, gebuikt ding)
Een goed voorbeeld zijn de Mangbetu uit de Democratische Republiek Congo. De prachtige kunst die zijn maakten is pas vrij laat ontdekt en was niet in voorradig in de hoeveelheden die gevraagd werden. Zij maakten (op verzoek en soms in een aangepast in stijl) objecten voor – een aanvankelijk select aantal – westerlingen met een zo grote schoonheid dat veel ervan in musea terecht kwamen zonder aan de strenge criteria van “echt gebruikt” te voldoen.
Deze prachtige objecten uit deze bovenste trede van de statusladder zijn de Heilige Graal van op kunst gerichte musea en de rijke verzamelaars. Voor ons gewone burgers resten de vitrines, foto’s en de catalogi van de grote veilinghuizen.
Het object neemt flink in waarde toe als er sprake is van provenance: bewijs en gegevens van echtheid en/of herkomst, bijvoorbeeld foto’s uit oude kunstboeken of ze maakten deel uit van voorgaande collecties die als collectie of als persoon een hoge status hadden. De kunsthandel “Ibeji Art” in Bazel geeft bijvoorbeeld bij de Ere Ibeji van de Yoruba een certificaat van echtheid af, waardoor een deel van deze beeldjes plotseling qua prijs op deze bovenste trede van deze statusladder belanden, maar volgens ons in feite qua kunstzinnigheid meestal op nummer 2, de op één na hoogste trede thuishoren.
De beeldjes die ik zelf verzamel over tweelingcultussen halen in de regel de sfeer van de duizend euro niet, maar als ze met grote artistieke schoonheid gemaakt zijn zult u ze voor minder dan duizend euro ook niet makkelijk vinden.
Bij deze hoogste status moet u al vlug denken aan objecten van vele duizenden of tienduizenden euro’s, soms zelfs honderdduizenden. En soms slaat de gekte – net als bij schilderkunst – door naar de miljoenen. Zie een aantal voorbeelden van deze prachtige Tribale Kunst, verkocht bij Sotheby, in de galerij hieronder.
Klik op een foto voor meer informatie!!
