Verering van tweelingen laat zich tot op zekere hoogte verklaren als we uitgaan van – helaas – het tegenovergestelde: het breed voorkomen van de afkeer van tweelingen en – verschrikkelijk – van kindermoord.
Wereldwijd is kindermoord (infanticide – meestal baby’s) behoorlijk vergaand onderzocht. In tribale samenlevingen werd kindermoord onder bepaalde omstandigheden en om bepaalde redenen toegestaan. In sommige gevallen is dit herleidbaar naar het overleven van de stam. Bij jagers-verzamelaars volkeren kwam het voor als beperking van het aantal monden dat gevoed moest worden of om één kind van een tweeling meer overlevingskansen te geven. Soms werden gehandicapte kinderen gelijk na de geboorte gedood.
In meer moderne tijden kwam kindermoord voor in de vroege industrialisatie in Engeland. Arbeidersvrouwen en vrouwelijke bedienden die zichzelf niet in staat achten (nog) een kind groot te brengen praktiseerden “overlaying”: zodanig op het kind gaan liggen dat het niet meer kon ademen. In het moderne China en India is de grote voorkeur voor jongens de oorzaak van infanticide van meisjesbaby’s. (De laatste decennia verschuift dit naar selectieve abortus)
Deze door armoede en gebrek gedreven kindermoord lijkt in alle tijden en alle continenten voor te komen. Van Kamtsjatka, Japan en China tot Europa en de Amerika’s. Van Pakistan tot Oceanië. En in Afrika.
Binnen het verschijnsel infanticide neemt tweelingenmoord een aparte plaats in. De geboorte van een tweeling wordt bij alle volken en in alle tijden als bijzonder gezien. En in behoorlijk wat gevallen als bedreigend. Soms omdat men vreest geen twee kinderen groot te kunnen brengen of omdat het sociale systeem slechts één positie heeft voor een kind (erfenis, erfopvolging of rechten) en vaak omdat men bang is voor ongeluk en boze geesten. In veel gevallen wordt de vrouw als schuldige aangewezen. Ze zal wel vreemd gegaan zijn of het met een dier gedaan hebben. Dieren krijgen immers meerlingen, mensen niet.
Hoewel tweelingen merendeels “gewoon” welkom waren, komt afwijzing – in allerlei vormen – ook veel voor en op alle continenten. Een samenvatting (verre van volledig) uit een lemma van Wikipedia
- Kamtsjatka 19de eeuw: Eén van de twee van een tweeling werd altijd geofferd. (Volk: Koryaks)
- Japan tot in de vroeg 20ste eeuw: Het krijgen van een tweeling werd als barbaars en als pech gezien; men trachtte de tweeling te verbergen of men doodde één of beide kinderen. De praktijk werd Mabiki genoemd.
- Afrika tot ver in de 20ste eeuw: Bij diverse volkeren werden tweelingen als ongeluksbrengers beschouwd. Eén of beiden werden in het bos achtergelaten of door vroedvrouwen gedood en verborgen. (o.a. bij volkeren als de Nama zuidwest Afrika, de Nyanza in Rwanda, de Tswana in Mozambique, bij sommige subclans in Igboland in Nigeria, bij de !Kung in de Kalahari en bij de Kikuyu in Kenia.) Uit andere bronnen weten we dat in veel gevallen ook de moeder werd vermoord of verjaagd.
- Australië: In zuid Australië in Victoria werd vooral in tijden van honger de zwakste van de tweeling gedood of achtergelaten.
- Noord-Amerika: bij de Maidu in noord Californië was men zo bang voor tweelingen dat niet alleen de tweeling, maar ook de moeder werd gedood.
- Zuid-Amerika: In diverse verslagen is sprake van wijd verbreidde infanticide. Zowel van tweelingen, als bevolkingsbeheersing, als kinderen met een geboorte afwijking, als een vorm van late abortus.
Deze website gaat uit van de stelling dat er een sterke relatie is tussen deze gruwelijke praktijken en het ontstaan van culturen die tweelingen juist vereren en waar zij een teken zijn van rijkdom en vruchtbaarheid en een goede verbinding met de wereld van de geesten. Wil je dat iets niet of juist wel gebeurt dan preek je de heiligheid ervan of stelt dat het door de goden voorgeschreven wordt en door de geesten gewenst. Zoals ook heden ten dage in veel religies nog wel gebeurt, bijvoorbeeld bij de afkeuring van homoseksualiteit of de plaats van de vrouw in de wereld. Kortom: wil je voorkomen dat tweelingen iets ernstigs wordt aangedaan, dan preek je hun goddelijke status. Deze website gaat verder voornamelijk over deze positieve manier om naar tweelingen te kijken en over de voorwerpen – voornamelijk beeldjes – die daarbij gemaakt worden.